Modalumas anglų ir rusų teisėkūros diskurse: lyginamoji analizė
Straipsnyje aptariamas modalumas, jo verbalizacija ir funkcionavimas teisėkūros diskurse anglų ir rusų kalbomis. Dėmesys telkiamas į teisinių tekstų modalumo piemones, jos lyginamos tiek kokybiniu, tiek ir kiekybiniu aspektu, bandoma paaiškinti skirtumus. Duomenys buvo renkami atliekant anglų ir rusų kalbų JT chartijos ir Europos Sąjungos konsoliduotos sutarties versijos lyginamąją studiją. Kiekybiniai tyrimo rezultatai patvirtina, kad anglų kalba, palyginus su rusų, turi daugiau sudėtingų modalinių vienetų, kurie yra naudojami gana reguliariai. Kokybiniai duomenys rodo tam tikrų kalbinių formų ir bendravimo strategijų pasirinkimo skirtumus. Atlikti sociolingvistiniai ir kognityviniai tyrimai atskleidžia, kad šie skirtumai yra įsišakniję kultūroje, t. y. socialinėse organizacijose, kultūros vertybėse, savivokoje ir santykiuose tarp institucijų bei individo.
Rezultatai rodo, kad gramatika yra ideologinisinstrumentas, leidžiantis pasaulio reiškinius klasifikuoti į kategorijas (Thornborrow 2002). Kartu su kitais kalbos aspektais ji suteikia daug sociokultūrinės informacijos. Tyrimo rezultatai yra susiję su vertimo ir tarpkultūrinės komunikacijos nagrinėjimu, taip pat ir su ESL (anglų kaip antrosios kalbos) mokymu.
Modalność w angielskim i rosyjskim dyskursie prawnym: studium porównawcze
Niniejszy artykuł jest poświęcony zagadnieniu modalności, środków jej wyrażania oraz ich funkcjonowania w angielskim i rosyjskim dyskursie prawnym. Dokonano zestawienia środków wyrażania modalności w tekstach dokumentów prawnych, zarówno w aspekcie ilościowym, jak i jakościowym. Podjęto próbę wyjaśnienia zaobserwowanych różnic. Materiał został zebrany podczas analizy porównawczej angielskich i rosyjskich wersji językowych Karty Narodów Zjednoczonych oraz skonsolidowanego tekstu Traktatu o Unii Europejskiej. Stwierdzono różnice zarówno w wyborze jednostek językowych, jak i strategii komunikacyjnych. Wyniki analizy ilościowej (statystycznej) po raz kolejny dowiodły, że język angielski, w porównaniu z rosyjskim, posiada bogatszy system środków modalności, ponadto są one stosowane bardziej regularnie. Przeprowadzona analiza kognitywna i socjolingwistyczna pozwoliła wysunąć przypuszczenie, że przyczyny tych różnic tkwią w kulturze, a mianowicie – w formie organizacji społeczeństwa, w wartościach kulturowych, samoświadomości oraz stosunkach między władzą a jednostką.
Uzyskane wyniki potwierdzają tezę, że gramatyka jest ideologicznym narzędziem kategoryzacji i klasyfikacji zjawisk zachodzących w świecie (Thornborrow, 2000). Obok innych aspektów języka gramatyka dostarcza ważnych informacji o charakterze socjokulturowym. Wyniki badań mogą znaleźć zastosowanie w teorii i praktyce tłumaczenia, w komunikacji międzykulturowej, mogą być również wykorzystane na zajęciach praktycznych z języka angielskiego jako obcego.
SŁOWA KLUCZOWE: modalność, język angielski, język rosyjski, dyskurs prawny, organizacja społeczeństwa, wartości kulturowe.