Apie literatūros kurso Vilniaus senajame universitete (prof. L. Borovskis) problematiką

Santrauka

Szereg badaczy podkreślało wysoki poziom wykształcenia literackiego Mickiewicza, Słowackiego, Kraszewskiego, Niezabitowskiego, Staniewicziusa i niektórych innych wychowanków Uniwersytetu Wileńskiego. Niewątpliwie było to szczególną zasługą profesora poezji i wymowy Leona Borowskiego. Dlatego też treść jego kursu stała się przedmiotem zainteresowania badaczy, którym jednak do jej oceny mogły służyć wyłącznie opublikowane materiały.

Autorka niniejszego artykułu podjęła próbę analizy wykładów Borowskiego w oparciu o następujące dotychczas nie wykorzystane dokumenty archiwalne: 1) skrypt Dolinskiego zawierający notatki z wykładów Borowskiego z r. 1817, 2) pytania egzaminacyjne Borowskiego zarejestrowane w protokołach wydziału literatury i sztuk pięknych za lata 1814-1832, 3) trzy księgi rejestracji czytelników uniwersyteckiej biblioteki za lata 1814-1832.

Wymienione materiały dają możliwość stwierdzić, że wykłady Borowskiego musiały zawierać bardzo wiele wiadomości z estetyki, teorii literatury, z literatury polskiej oraz częściowo z literatury antycznej i zachodnioeuropejskiej. Wszystkie aktualne zagadnienia ówczesnej estetyki i literaturoznawstwa znalazły w określonym stopniu odbicie w wykładach Borowskiego.

Ustosunkowanie się L. Borowskiego do wykładanych zagadnień można określić jako klasycystyczne i racjonalistyczne, jednak nie były mu obce teorie romantyzmu i angielskiego sensualizmu końca XVIII - początku XIX wieku.

Borowski zwracał przede wszystkim uwagę na ogólnoteoretyczne zagadnienia literaturoznawstwa oraz estetyki, natomiast kwestie literatury polskiej zajmowały w jego wykładach drugorzędne stanowisko (spośród 130 pytań egzaminacyjnych zaledwie 30 dotyczą bezpośrednio literatury polskiej).