Recepta duszna i cielesna przeciw powietrzu morowemu ks. Hieronima Powodowskiego (XVI w.) – antropologiczny model lektury
Artykuł sytuuje się w nurcie najnowszych badań związanych z antropologią literatury oraz antropologią ciała. Poświęcony jest interpretacji Recepty dusznej i cielesnej przeciw powietrzu morowemu – powstałego u schyłku XVI wieku zbioru porad autorstwa ks. Hieronima Powodowskiego, dotyczących ustrzeżenia się przed epidemią zarazy, budzącą w dobie staropolskiej psychozę panicznego lęku. W przypadku epidemii dżumy śmiertelność wynosiła od 60 do nawet 100%. Analizie poddaję religijną i kulturową relację duchowe – cielesne. Omawiam problematykę teologiczną utworu (obraz Boga). Charakteryzuję te aspekty rzeczywistości, które zdaniem renesansowego kaznodziei przynależą do sfery duchowej (Bóg, dusza ludzka) oraz te, które związane są ze sferą cielesną (ciało ukazane w ekstremalnej sytuacji zagrożenia śmiertelną chorobą). Następnie odpowiadam na pytanie, w jaki sposób obie te rzeczywistości oddziałują na siebie nawzajem. Dyskurs medyczny ściśle wiąże się w Recepcie... z dyskursem teologicznym, ponieważ utwór zakorzeniony jest w antropologii biblijnej, dla której duchowy i cielesny pierwiastek człowieczeństwa stanowią jedność. Choroba fizyczna to specyficzny znak relacji między obydwoma wymiarami ludzkiej istoty. Człowieka nie można zrozumieć, ograniczając go do wymiaru tylko materialnego bądź tylko duchowego – pełny sens objawia się w ich łączności i współzależności.