[straipsnis lenkų kalba; santraukos anglų ir lenkų kalbomis]
Artykuł przedstawia analizę kwestii upadku I Rzeczpospolitej w wybranych pracach historyka okresu PRL Celiny Bobińskiej. Zagadnienie mieści się w polu badawczym historii historiografii, która w znaczeniu wąskim jest historią nauki historycznej. Badaniа takie są częścią tzw. „podmiotowej historii historiografii” (według określenia Andrzeja Feliksa Grabskiego). Oprócz intelektualnej biografii historyka, analizuje się jego twórczość w kontekście zmian zachodzących w paradygmatach uprawiania badań historycznych. W centrum zainteresowania stawiam założenia teoretyczno-metodologiczne, jakie legły u podstaw badań krakowskiej badaczki, oraz oceny wynikające z przyjęcia konkretnej, historycznie i kulturowo zorientowanej aksjologii. Główne pytania badawcze, jakie sobie stawiam, to: jakie założenia teoretyczno-metodologiczne towarzyszyły jej przy badaniu kwestii upadku państwa polskiego oraz w jaki sposób przyjęta przez nią aksjologia warunkowała oceny tego wydarzenia. Bazę źródłową stanowią wybrane monografie Bobińskiej z lat 1949–1956 jako najbardziej reprezentatywne dla jej twórczości w tym okresie.